Cá kho làng Vũ Đại là một đặc sản nổi tiếng của tỉnh Hà Nam, được nhiều người yêu thích và tìm kiếm. Món cá kho này có lịch sử lâu đời, có hương vị đặc biệt và có nhiều giá trị dinh dưỡng. Bài viết này sẽ giới thiệu cho bạn về điểm nổi bật của món ăn cá kho làng Vũ Đại, để bạn có thể hiểu rõ hơn về món ăn đặc trưng của vùng đất Nam Cao.

1. Lịch sử của món ăn cá kho làng Vũ Đại

     Món ăn cá kho làng Vũ Đại có từ rất lâu đời, theo truyền thuyết là từ thời nhà Lý. Làng Vũ Đại (tên cũ là làng Đại Hoàng) là quê hương của cố nhà văn Nam Cao, nổi tiếng với kiệt tác “Chí Phèo”. Người dân trong làng nghèo khổ, phải sống nhờ vào sông Hồng và sông Đáy. Họ bắt được nhiều loại cá, nhưng chủ yếu là cá trắm đen nuôi ốc. Do không có điều kiện bảo quản, họ phải kho cá theo phương pháp truyền thống. Để dùng dần trong suốt năm tháng. Món cá kho này được kho bằng niêu đất, củi nhãn và gia vị đặc biệt. Có thể bảo quản rất lâu mà không hỏng và không mất đi hương vị.

     Đến năm 1981, ông Trần Luận – một nghệ nhân cá kho trong làng đã đưa món cá kho này ra kinh doanh. Tuy nhiên chỉ bán cho những người quen biết thông qua truyền miệng. Sau đó, con trai của ông là ông Trần Bá Nghiệp đã chính thức đặt tên cho món ăn là “Cá kho làng Vũ Đại” và mở rộng thị trường. Năm 2009, anh Nguyễn Bá Toàn – một kỹ sư bỏ nghề đi bán cá kho. Đã thành lập công ty TNHH Thương Mại Đặc Sản Việt Nam (Dasavina). Để sản xuất và phân phối món cá kho này trên toàn quốc và quốc tế. Anh cũng đã xây dựng thương hiệu Cá kho Bá Kiến, được nhiều người biết đến và tin dùng.

2. Hương vị đặc biệt của món cá kho làng Vũ Đại

     Hương vị đặc biệt của món cá kho làng Vũ Đại có rất riêng biệt. Nó rất khác biệt với các loại cá kho khác. Cá được chọn để kho phải là cá trắm đen nuôi ốc, có cân nặng từ 5 kg trở lên. Cá được rửa sạch, ướp với muối, tiêu, hành khô, gừng và riềng. Sau đó, cá được xếp vào niêu đất cùng với các gia vị như đường, nước mắm, hạt tiêu, lá chanh… Niêu đất phải lấy từ Nghệ An. Vì chất đất ở đây tốt và có thể chịu được nhiệt độ cao. Trong quá trình kho để cá có hương vị đặc biệt của món cá kho làng Vũ Đại. Củi lửa phải lấy từ cây nhãn, vì loại củi này có thể tạo ra ngọn lửa ổn định và không làm ảnh hưởng đến mùi vị của cá.

     Cá được kho trong khoảng 16 tiếng với nhiệt độ và thời gian được điều chỉnh kỹ lưỡng. Quá trình kho cá phải được thực hiện bởi những nghệ nhân có kinh nghiệm và tay nghề cao. Sau khi kho xong, cá sẽ có màu nâu đỏ bóng, thịt cá săn chắc, dai ngọt, thấm đều gia vị. Nước kho sẽ có màu đỏ đậm, đặc sệt, có vị ngọt, mặn, cay, chua hài hòa. Món cá kho này có thể ăn kèm với cơm nóng, bánh mì hay bún, tùy theo sở thích của từng người.

3. Giá trị dinh dưỡng của món cá kho làng Vũ Đại

     Món cá kho làng Vũ Đại không chỉ ngon miệng. Giá trị dinh dưỡng của món cá kho làng Vũ Đại còn rất bổ dưỡng. Cá trắm đen là loại cá có nhiều chất dinh dưỡng như protein, canxi, sắt, kẽm, vitamin A, D, E. Cá kho làng Vũ Đại có tác dụng tăng phòng ngừa thiếu máu, bảo vệ xương khớp, chống lão hóa và tốt cho mắt. Ngoài ra, cá trắm đen còn chứa nhiều axit béo omega-3. Loại chất có lợi cho tim mạch, não bộ và giảm cholesterol xấu trong máu.

     Giá trị dinh dưỡng của món cá kho làng Vũ Đại cũng có nhiều trong nước kho cá. Nước mắm là nguồn cung cấp natri, iốt và các khoáng chất khác. Đường là nguồn cung cấp glucose, giúp tăng năng lượng cho cơ thể. Hành khô, gừng và riềng là những loại gia vị có tác dụng khử mùi tanh của cá. Món cá kho làng Vũ Đại giúp kích thích tiêu hóa và giảm viêm nhiễm. Lá chanh và hạt tiêu là những loại gia vị có tác dụng đặc biệt. Làm tăng hương thơm của món ăn, giúp giải nhiệt và thanh lọc cơ thể.

4. Ý nghĩa văn hóa của món ăn cá kho làng Vũ Đại

     Món ăn cá kho làng Vũ Đại không chỉ là một món ăn ngon. Nó còn là một biểu tượng văn hóa của vùng đất Nam Cao. Món cá kho này mang đậm dấu ấn của lịch sử, đời sống và tâm hồn của người dân trong làng. Món cá kho này chứa đựng sự khéo léo, sáng tạo và kiên trì của những nghệ nhân cá kho. Món cá kho này cũng thể hiện sự gắn bó với quê hương, sông nước và thiên nhiên của những người con xa xứ. 

     Như vậy, món cá kho làng Vũ Đại đã trở thành một thương hiệu đặc sản được nhiều người biết đến và yêu thích. Món ăn này không chỉ mang lại niềm vui cho thực khách. Nó còn góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của dân tộc Việt Nam. Món cá kho này cũng là một món quà ý nghĩa để biếu tặng cho người thân.