Thành cổ Vinh không chỉ là điểm đến hấp dẫn cho những người yêu thích lịch sử và mong muốn khám phá những công trình văn hóa cổ kính, mà còn là một bảo tàng di tích mang dấu ấn của nhiều thời kỳ lịch sử quan trọng của Nghệ An cũng như dân tộc Việt Nam.
Vào năm 1802, sau khi đánh bại vương triều Tây Sơn, triều Nguyễn lập chính quyền, mở đầu cho một chuỗi sự kiện lịch sử đầy quan trọng. Hai năm sau, vào năm 1804, Gia Long bắt đầu xây dựng thành cổ tại Vinh, một công trình được xem là tượng trưng cho tầm nhìn vĩ đại của Quang Trung – Nguyễn Huệ: “núi Quyết, sông Vĩnh có tầm thế của một đế đô, đáng để xây trấn sở của một tỉnh”.
Đến năm 1831, thời Minh Mạng, thành cổ được xây lại với quy mô và kiến trúc lớn hơn, từ nguyên liệu ban đầu là đất, chuyển sang sử dụng đá ong. Các công trình sau này tiếp tục được nâng cấp và sử dụng các loại đá khác như đá sò, đá ong trong thời kỳ của vua Tự Đức.
3. Khám phá kiến trúc độc đáo trong thành cổ Vinh
Kiến trúc của thành cổ Vinh là một biểu tượng kiến công vô cùng kỳ công và tinh xảo. Khi quyết định xây dựng, Gia Long, vua triều Nguyễn, đã chọn xây tại xã Vĩnh Yên thay vì núi Dũng Quyết, nhằm xóa dấu vết của triều Tây Sơn. Đến ngày nay, dấu tích của công trình này vẫn tồn tại và được coi là biểu tượng lịch sử độc đáo.
Thành cổ Vinh được xây dựng bởi 1000 lính Thanh Hóa và 4000 lính Nghệ An, sử dụng vật liệu ban đầu là đất, sau đó chuyển sang sử dụng đá ong và sau cùng là đá sò. Kinh phí xây dựng hào thành này lên đến 3.688 quan tiền – một số tiền vô cùng lớn trong thời kỳ đó. Với cấu trúc hình lục giác và tổng diện tích 420.000 m2, thành có chu vi là 2.520m và được xây dựng theo hai vòng thành: vòng trong và vòng ngoài. Bên cạnh đó, có hệ thống hào sâu, hay còn được gọi là thành cao.
Thành cổ có ba cửa ra vào chính:
- Cửa Tiền: Đây là cửa chính hướng về phía Nam, kinh đô Huế. Cửa này cũng là nơi tiếp đón vua và quan quân triều đình.
- Cửa Tả: Hướng về phía Đông, trên cửa khắc dòng chữ “Tả môn”. Kể từ năm 1990, khi đường xung quanh được nhựa hóa, phần móng của công trình này đã bị lấp đi một phần.
- Cửa Hữu: Mở ra hướng Tây, cửa này vẫn giữ nguyên vẹn hơn cả so với hai cửa còn lại.
Những cửa ra vào này không chỉ là nơi đi vào thành cổ mà còn là những ký hiệu đặc biệt, mang đậm giá trị lịch sử và văn hóa của di tích này.
4. Đến thành cổ Vinh ăn gì?
Để trải nghiệm đầy đủ hương vị đặc trưng của Nghệ An, không thể bỏ qua việc thưởng thức những món ăn ẩm thực tại khu vực gần cổng thành cổ Vinh. Dưới đây là một số món ngon mà bạn không thể bỏ lỡ:
- Súp lươn Nghệ An: Một bát súp nóng hổi, thơm ngon cùng miếng lươn mềm mịn, nước dùng đậm đà, khiến bữa ăn sáng trở nên đặc biệt hấp dẫn. Ăn kèm với bánh mì, món này chắc chắn sẽ ghi lại ấn tượng khó phai trong lòng du khách.
- Miến lươn Nghệ An: Miến lươn là một món ăn giàu dinh dưỡng và vitamin. Một bát miến lươn với nước dùng thơm ngon là lựa chọn tuyệt vời cho một bữa sáng đầy năng lượng.
- Bánh ngào: Đây là một món bánh đặc sản Nghệ An, thơm ngon với hương vị đặc trưng từ mật mía và gừng. Không chỉ là món ăn truyền thống, bánh ngào còn gắn liền với các dịp lễ hội truyền thống tại địa phương.